Canola cultivarevaluasie 2020

PJA Lombard, L Smorenburg & J Strauss

Inleiding

Gedurende 2020 is die aantal proewe in die Swartland en Suid-Kaap tot onderskeidelik 2 en 3 lokaliteite beperk. Daar was wel op Langgewens en Tygerhoek twee saaidatumproewe aangeplant, asook 'n eliteproef op beide lokaliteite. In die 2020 seisoen is 'n totaal van 14 cultivars in die cultivarevaluasieprogram getoets en het bestaan uit vier konvensionele, vier Cl (Clearfield, Imasamoks-tolerant) en vyf van die TT-groep (Triasien-tolerant). Daar is ook vir die 2de jaar 'n kombinasietipe-cultivar ingesluit in die proewe wat beide die Cl- en TT-toleransie beskik (Hyola 580CT). Weens die uitdagings in 2020 was daar geen nuwe cultivars om getoets te word nie en alle cultivars was bastercultivars.

Klimaat

Die reënval op Langgewens in die Swartland was 12mm minder as die langtermyn gemiddelde, terwyl die reënval tydens Junie, Julie en Augustus beter was as die langtermyn gemiddelde. Die temperature en veral die maksimum temperatuur was bogemiddeld hoog vir die periode. Die maksimum temperatuur vanaf Mei tot Julie was tussen 1.3°C (Mei 2020) tot 2.4°C (Junie) hoër as die langtermyn gemiddelde. Die temperature tesame met die reënval was waarskynlik ideaal vir gewasverbouing tot Julie. Canolaplante is baie gevoelig vir hoë temperature tydens die periode vanaf blom tot met die einde van saadvul. Gedurende die periode was die maksimum (1.1°C) en minimum temperature (1.4°C) laer as die lang-termyn gemiddeld. Die koeler temperature het ook in September voorgekom. Die sameloop van klimaatsomstandighede in 2020 het tot gevolg gehad dat baie goeie saadopbrengste voorgekom het.

Tygerhoek in die Suid-Kaap het 'n droër herfs gehad as wat die langtermyn gemiddelde aandui (Figuur 3). Die gemiddelde reënval vir die groeiseisoen was egter 92mm meer as die langtermyn groeiseisoen gemiddeld van 244mm. Gemiddelde temperatuur gedurende Augustus was 1.6°C (maksimum temperatuur) en 1.4°C (minimum temperatuur) laer as die langtermyn gemiddeld. Soos reeds bespreek, is dit die periode wat die plante blom en peule vul. Die periode van blom is egter baie langer (40-60 dae) as in die Swartland (>30 dae). Die minimum temperatuur gedurende September by Tygerhoek was laer as by Langgewens. Beide die maksimum en minimum temperature was ook laer gedurende Oktober, wat beteken dat die canola in die Overberg gunstige temperature gehad het tydens die saadvulperiode. Gevolglik kan 'n baie goeie opbrengs te wagte wees.

Resultate

Die opbrengsresultate word opgesom in Tabel 1 vir die onderskeie gebiede. Die "Clearfield (Cl)" en "Triasien tolerante (TT)"-cultivars se data is geskei van die konvensionele cultivars. Die nuwe kombinasie-tipe cultivar (Hyola 580CT) is by die TT-groep ingesluit.

Die Swartlandproewe is gedurende die afgelope seisoen blootgestel aan gemiddelde vogtoestande met laer as normale temperature tydens blom- en saadvulperiode. Uiters min Sclerotinia het voorgekom in 2020. In die Swartland het die gemiddelde opbrengste per proef gewissel tussen 3,324kg ha^-1 (Langgewens 1ste aanplanting) tot 2,269kg ha^-1 by Hopefield.

Cultivars gemerk met dieselfde letter verskil nie betekenisvol van mekaar nie.

Die Cl-cultivars 44Y90 (4,072kg ha^-1) en 43Y92 (3,570kg ha^-1) was cultivars met die hoogste opbrengs by Langgewens 1ste saai en 2de saai onderskeidelik. Diamond (3,367kg ha^-1) en Quartz (3,318kg ha^-1) was die twee konvensionele cultivars wat gemiddeld die hoogste opbrengs in die Swartland gegee het. Die TT-cultivar Alpha (2,863kg ha^-1) het die hoogste gemiddelde opbrengs in die Swartland gehad gevolg deur Hyola 559 TT (2,776kg ha^-1).

Die gemiddelde opbrengs van die TT-cultivars in 2020 was 13% (26% in 2019) en 22% (9% in 2019) laer in vergelyking met die konvensionele- en Cl-cultivars. Die Cl-cultivars se opbrengs was gemiddeld 9% beter as die opbrengs van die konvensionele groep cultivars.

In die Rûens (Tabel 4) het die proefgemiddeldes gewissel tussen 4,045kg ha^-1 op Riversdal en 3,015kg ha^-1 op Tygerhoek 1ste saaidatum. Die opbrengs van die eerste saaidatum is nadelig beïnvloed deur onegalige ontkieming. Die gemiddelde opbrengs was 3,704kg ha^-1 teenoor 1,678kg ha^-1 in 2019.

Weens die lang groeiseisoen het die Cl-cultivar met die langer groeiseisoen die hoogste opbrengs in die proewe gegee. Die gemiddelde opbrengs van 45Y93 was 4,549kg ha^-1. Die cultivar met die tweede hoogste opbrengs in 2020 was ook 'n Cl-cultivar naamlik 44Y90.

Die konvensionele cultivar Quartz (4,072kg ha^-1) het die hoogste gemiddelde opbrengs in die konvensionele groep en in die Suid-Kaap soos in 2019 gelewer. Dit is gevolg deur Diamond (3,824kg ha^-1) wat in 2017 die hoogste opbrengs gelewer het. In die TT-groep het Alpha TT (3,659kg ha^-1) die hoogste opbrengs gelewer gevolg deur Hyola 650TT (3,552kg ha^-1) en die kombinasiecultivar Hyola 580CT (3,373kg ha^-1) in die 3de plek.

Die gemiddelde opbrengs van TT-cultivars was 8% en 23% laer as die konvensionele- en Cl-cultivars onderskeidelik. In 2019 was die verskil in die Suid-Kaap 20% en 12% met konvensioneel wat 20% verskil het.

Gevolgtrekking

Die impak van die klimaat in die 2020-seisoen op produksie was baie goed. Die koel Augustus en September het tot gevolg gehad dat die groeiseisoen langer as normaal was. Die 2019 seisoen, wat buitengewoon droog was met rekord warm temperature in September, het baie nadelige gevolge op opbrengs gehad. Die opbrengs op ooreenstemmende lokaliteite was in 2020, 67% en 133% hoër in onderskeidelik die Swartland en Suid-Kaap. Die 2019 en 2020 seisoene beklemtoon die geweldige negatiewe impak wat klimaatsverandering op produksie in die Wes-Kaap kan hê.

Cultivarkeuse 2021: Hoe besluit ek?

PJA Lombard, L Smorenburg & J Strauss

Belangrik: Die afgelope seisoen het ons gesien watter positiewe invloed klimaat op produksie kan hê. Dit staan in skrille kontras met die 2019 seisoen wat droog en baie warm in die lente was. Dit is onmoontlik om voorsiening te maak vir sulke klimaatuiterstes. Nogtans is goed aangepaste cultivars noodsaaklik vir sukses.

1. Saadopbrengs

   is ten alle tye belangrik, daar is egter 'n paar faktore wat in berekening gebring moet word alvorens ons besluit (Tabel 1 en 2).

2. Dit is die ideaal om na meer as een jaar se data te kyk

   Die 2020 groeiseisoen was in vele opsigte die teenoorgestelde van 2019, dit gee ons die geleentheid om 'n cultivar onder die beste en moeilikste omstandighede te meet. Dit is ook belangrik om te kyk hoe die cultivar in die Swartland en Suid-Kaap presteer het, dit dui op aanpasbaarheid en kan bestuursbesluite beïnvloed.

3. Fisiologiese ontwikkelingstempo

   en veral die aantal dae tot blom en tydperk van blom is belangrik. Die 2020 seisoen het die cultivar 45Y93 bevoordeel, wat 'n langer groeier is, en daarom kon die cultivar voordeel trek uit die langer as normale groeiseisoen. In areas waar die reën normaalweg vroeg afsny, moet verkieslik kort groeiseisoen cultivars geplant word (Tabel 1).

   

4. Onkruidbestuur

   Die chemiese onkruiddoder-program vir die jaar word bepaal deur die tipe cultivar (konvensioneel, TT en Cl). Die moontlikheid van groep 2 onkruiddoder (SU's) oordrag kan ook die keuse van cultivar beïnvloed. Cl-saailinge is minder gevoelig (nie bestand nie) vir SU's oordrag in die grond.

   Die konvensionele- en Cl-cultivars is baie groeikragtig en waar die stand goed genoeg is help dit baie met die onderdrukking van onkruid. Onthou TT-cultivars vorm minder biomassa as die ander groepe, gevolglik is digter stand vir die oorskadu-effek baie belangrik by die groep.

5. TT-cultivars

   ... het as 'n groep laer saadopbrengs as konvensionele en Cl-cultivars.

6. Swartstam

   Dit word aanbeveel dat produsente in gebiede met 'n hoë swartstamrisiko cultivars aanplant met goeie swartstam-weerstand (Tabel 3 en 4). In tabel 2 word die plaaslike swartstam resultate in 2020 aangedui. Die wisselvalligheid ten opsigte van die verspreiding van swartstam in die Swartland en by Riversdal word beklemtoon. Hopefield se persentasie infeksie was 1.3% teenoor die eerste saaidatum by Langgewens wat gemiddeld 38.8% was. In figuur 1 word aangedui hoe die verspreiding van swartstam op Langgewens kan wissel binne 'n klein area op die cultivar Diamond.

   

   'n Swambespuiting tydens 4-6 blaarstadium word vir twee redes aanbeveel:

   • wanneer 'n cultivar minder goeie tot swak weerstand het (in 'n area met redelike hoë swamdruk); en
   • tweedens as daar in 'n omgewing aangeplant word met hoë swartstamdruk (Sien asb. Canolafokus 93 en 94).

   

   Inligting en eienskappe van die cultivars word opgesom in Tabel 3. Die inligting sluit in dae tot blom en tydperk van blom, sowel as opbrengspotensiaal. Die swartstamindeks word in twee kolomme verdeel. Die 2de kolom gee die swartstamindeks nadat saad met die saadbehandelingsmiddels Jockeyj, Saltros of Ilivoi behandel is. Dis belangrik om kennis te neem dat daar meer chemiese opsies bestaan ten opsigte van saadbehandeling van canolasaad. Die keuse van saadbehandeling word egter deur die maatskappy wat die saad invoer, vasgestel.

   Tabel 1: Swartland saadopbrengste uitgedruk as persentasie vir 2018 tot 2020

   	2018	2019	2020	2018-2020		2019 & 2020
   Quartz	107	127	113	113	2	117	2
   Diamond	117	127	114	117	1	119	1
   CB Tango	99	108	86	95	4	93	4
   Hyola 50	98	101	97	98	3	99	3
   Konv. Gem.	105	116	103	106		107
   44Y90	108	97	117	109	2	110	2
   45Y91	99	92	112	103	3	106	3
   43Y92	110	114	115	112	1	115	1
   45Y93		94	106			102	4
   Cl Gem.	106	99	112	108		108
   Alpha TT	95	104	97	97	1	99	1
   Hyola 350	102	100	88	95	2	92	3
   Hyola 650 TT	88	85	87	86	4	86	4
   Hyola 559 TT	90	89	94	91	3	93	2
   Hyola 555 TT	88	83	84	85	5	84	6
   Hyola 580 CT		78	89			85	5
   TT Gem.	92	90	90	91		90

   In die Swartland het die twee konvensionele cultivars Diamond en Quartz in 2018, 2019 en 2020 die beste gevaar binne die konvensionele groep. Hulle het oor die afgelope twee seisoene 17% (Diamond) en 13% (Quartz) beter gevaar as die proefgemiddeld, onderskeidelik. CB Tango en Hyola 50 kon in die Swartland vir die 2018/19 seisoen nie 'n gemiddelde opbrengs beter as die proefgemiddelde handhaaf nie. In die Suid-Kaap was Quartz en Diamond binne die konvensionele groep van cultivars ook die twee cultivars wat die afgelope 3 jaar die beste opbrengs gehandhaaf het. Quartz het in al drie seisoene 'n beter opbrengs as Diamond gehad (Tabel 2).

   Vier Cl cultivars was in beide 2019 tot 2020 in die cultivarproewe getoets. Die cultivar 45Y93 het in 2020 die hoogste persentasie saadopbrengs in die Suid-Kaap gegee en dit word toegeskryf aan die langer as normale saadvulperiode. Die cultivar 44Y90 het die afgelope drie seisoene gemiddeld die beste gevaar, gevolg deur 43Y92.

   Gedurende 2020 in die Swartland het 44Y90 die hoogste persentasie saadopbrengs gegee, gevolg deur 43Y92. Die Cl-cultivar 43Y92 het vir die afgelope twee en drie seisoene egter gemiddeld die hoogste opbrengs gegee.

   Tabel 2: Rûens saadopbrengste uitgedruk as persentasie vir 2017 tot 2019

   	2018	2019	2020	2018-2020		2019 & 2020
   Quartz	117	129	110	116	1	115	1
   Diamond	105	122	103	108	2	108	2
   CB Tango	90	102	89	92	4	93	3
   Hyola 50	99	90	95	103	3	93	4
   Konv. Gem.	103	111	99	103		102
   44Y90	115	112	113	113	1	112	1
   45Y91	101	96	111	105	3	106	4
   43Y92	110	117	108	111	2	110	3
   45Y93		86	123			110	2
   Cl Gem.	109	103	114	110		109
   Alpha TT	107	104	99	102	1	99	1
   Hyola 350	95	96	88	92	3	90	3
   Hyola 650 TT	90	89	96	92	2	93	2
   Hyola 559 TT	88	83	88	87	4	86	5
   Hyola 580 TT	83	88	85	85	5	85	6
   Hyola 580 CT		85	91			89	4
   TT Gem.	92	91	91	92		90

   Tabel 3: Cultivar eienskappe van die cultivars in 2018 tot 2020 getoets

   Cultivar	Tipe		Jaar 1ste toets	Groei­periode: Dae tot blom 2019 en 2020	Dae tot eind- blom (Lang.) 2018 en 2019	Opbrengs (% van proef- gem) Swart- land 2019-2020	Opbrengs (% van proef- gem) Rûens 2019-2020	Swart­stam indeks	Swart- stam indeks + Jockey¹ / Saltro² / Ilivo³	Swart­stam weer- stands- groep#
   Hyola 50	Konv.	K2 Seed	2009	laat	laat	99	93	w2016	w2016¹	AD
   CB Tango	Konv.	Agricol	2013	vroeg*	vroeg*	93	93	mv2014	mw2014¹	B
   Diamond	Konv.	Agricol	2015	vroeg	vroeg	119	108	mw2020	w2020¹²³	ABF
   Quartz	Konv.	Agricol	2018	med. vroeg	med. vroeg	117	115	w2020	w2019¹	ABD
   44Y90 CL	CL	Pioneer	2016	med.	med. vroeg	110	112	w2020	w2020¹²³	B
   45Y91	CL	Pioneer	2016	laat	laat	106	106	w-mw2020	w2020¹²³	B
   43Y92	CL	Pioneer	2017	med. vroeg	med. vroeg	115	110	w2020	w2020³	B
   45Y93	CL	Pioneer	2019	laat2019	laat2019	102	110	w2020	w2020²³	BC
   Hyola 555 TT	TT	K2 Seed	2011	med. vroeg	med. vroeg	84	85	mw2014	w2014¹	D
   Hyola 559 TT	TT	Barenbr.	2014	med.	med.	93	86	w2020	w2020²	ABD
   Hyola 650 TT	TT	Barenbr.	2017	med.	med.	86	93	w2017	–	ABD
   Alpha TT	TT	Agricol	2017	med. vroeg	med. vroeg	99	99	mv-mw2018	w2018¹	BF
   Hyola 350 TT	TT	K2 Seed	2018	vroeg	vroeg	92	90	w2020	w2020¹²³	ABDF
   Hyola 580 CT	CL & TT	Barenbr.	2019	med. vroeg2019	med.2019	85	89	w2020	w2020¹²³	BC

   w = weerstand  |  mw = matige weerstand  |  mv = matig vatbaar  |  v = vatbaar
   * Stadig ontkiem (datums aangepas).
   Saadbehandeling: Jockey = ¹ / Saltro = ² / Ilivo = ³
   Data verkry vanuit Australië in "Blackleg Management Guide Fact Sheet" (2014-2020).

   In Tabel 4 word die wisselvalligheid tussen cultivars en lokaliteite aangedui in die Swartland en op Riversdal, onderskeidelik. Hopefield het baie min infeksie gehad, hoewel geen swartstambespuiting gedoen is nie. Hyola 650 TT en 44Y90 het die beste gevaar gedurende 2020 op die betrokke lokaliteite.

   Wat kan ons leer uit onderstaande tabel? Daar is baie swartstamrasse in die Wes-Kaap wat verspreid voorkom. Wanneer 'n cultivar te lank aangeplant word in 'n area, selekteer ons vir die swartstamrasse waarteen die cultivar nie weerstand kan bied nie. Ons moet ons cultivars dus afwissel.

   Tabel 4: Swartstam opsomming 2020

   Cultivar	Langgewens 1	Langgewens 2	Hopefield	Riversdal	Gemiddeld
   Hyola 50	51.2	20.6	0.2	9.4	20.3
   Hyola 580 CT	21.5	30.3	0.3	8.7	15.2
   Diamond	45.5	48.2	0.7	36.7	32.8
   43Y92	36.8	36.6	4.7	24.7	25.7
   45Y93	14.0	17.5	0.0	10.2	10.4
   Tango	51.0	40.7	3.2	26.3	30.3
   Alpha TT	67.2	20.0	1.2	22.7	27.8
   Quartz	28.1	41.5	3.2	27.3	25.0
   45Y91	32.0	32.7	0.7	22.3	21.9
   Hyola 555 TT	49.0	48.1	1.7	13.7	28.1
   Hyola 559 TT	60.0	32.0	0.0	24.9	29.2
   44Y90	26.1	18.7	1.8	12.0	14.6
   Hyola 350 TT	35.4	19.5	0.0	6.7	15.4
   Hyola 650 TT	38.8	29.8	1.3	17.7	21.9
   Gemiddeld	38.8	29.8	1.3	17.7	21.9